Kitabın 118. ve 119. sayfalarından tanıtım amaçlı alıntı yapılmıştır.
İNSANIN EVRİMİNDE "İLERİYE
DOĞRU BÜYÜK SIÇRAMA"NIN İTİCİ
GÜCÜ OLARAK AYNA NÖRONLAR VE
TAKLİT YOLUYLA ÖĞRENME
V.S. Ramachandran
Nörobilimci; California Üniversitesi
Beyin ve Biliş Merkezi Direktörü, San
Diego; Phantoms in the Brain [BeyindekiHayaletler]
ve The Tell-Tale Brain [MuhbirBeyin] kitaplarının yazarı
ve The Tell-Tale Brain [MuhbirBeyin] kitaplarının yazarı
Maymunların frontal loblarında ayna nöronların keşfedilmesi ve bu nöronların insan beyninin evrimiyle olası bağ-lantısı -bu makalede bu hususlar üzerinde duracağım- son on yılın en önemli "anlatılmamış" (ya da en azından halka du-yurulmamış) hikâyesidir. DNA'nın biyolojide üstlendiği rolü, ayna nöronların psikolojide üstleneceğini tahmin ediyorum: Bu nöronlar birleştirici bir çerçeve sunacak ve şimdiye dek gizemli kalmış, deneylere kapalı olan bir sürü zihinsel beceriyi açıklamada yardımcı olacaklardır.
İnsan zihninin ve beyninin evrimine ilişkin birçok kafa karıştırıcı soru var:
1. Hominid' beyni şu anki ölçülerine ve hatta belki de şu anki entelektüel kapasitesine, neredeyse 250 bin yıl
önce ulaştı. Lakin insana özgü olduğunu varsaydığımız çoğu özellik çok sonra ortaya çıktı. Neden? Beyin, uzun "kuluçka döneminde" ne yapıyordu? Neden oldukça geç bir zamanda ortaya çıkmış olan alet kullanımı, ateş, sanat, müzik ve dile ilişkin tüm bu gizli potansiyele sahipti? Doğal seçilimin sadece dışa vurulan becerileri seçtiği göz önüne alındığında, bu gizli yetenekler nasıl ortaya çıktı? İlk ortaya atanın Victoria döneminden do-ğabilimci Alfred Russel Wallace olması sebebiyle, bunu "Wallace problemi" diye adlandıracağım. 2. Düzensiz bir uç yaratmak amacıyla işlenmemiş taşa vurulan birkaç darbeyle yapılan basit "Oldavan" aletler 2,4 milyon yıl önce ortaya çıktı ve muhtemelen beyin hacmi modern insan (1300 cc) ve şempanzelerin (400 cc) ortasında olan Homo habilis (700 cc) tarafından yapılmıştı. Evrimci durgunluğun hâkim olduğu 1 milyon yılın ardından, estetik olarak hoş "simetrik" aletler, üretim teknikleri ve eser biçiminin standardi-zasyonu ile birlikte görülmeye başladı. Bu, alet yapımında pürüzlü ve düzensiz bir uç yerine düzgün bir ucu temin etmek için sert çekiç kullanımından daha yumuşak, tahminen ağaçtan yapılmış çekiçlerin kullanımına geçiş gerekiyordu ve son olarak, sıradan saplı "seri üretim hattı" (karmaşık, simetrik ve iki tarafı keskin) aletlerinin icadı sadece 200 bin yıl önce gerçekleşti. İnsan zihninin evrimi neden bu teknolojik değişimin görece ani ve büyük çıkışlarıyla, "kesintili bir şekilde" ilerledi?
3. Beynin şu anki "modern" ölçülerine neredeyse 1 milyon yıl kadar önce erişmesine rağmen bu ani patlama (sık sık "büyük sıçrama" diye anılır) teknolojik ilerilik, yaygın mağara sanatı, elbiseler, basmakalıp yapılar vb neden sadece 40 bin yıl önce gerçekleşti?
4. Dil, Chomsky'nin öne sürdüğü gibi birdenbire mi ortaya çıktı? Yoksa önceden var olan daha ilkel bir işaret dilinden mi evrimleşti?
Bu kitabı KitapGalerisi'nden bu linke tıklayarak satın alabilirsiniz.
kitap
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder