Kitabın 300. ve 301. sayfalarından tanıtım amaçlı alıntı yapılmıştır.
Muhalefet, Falih Rıfkı Atay için daima önemini korumuştur. Atay'ın hemen Cumhuriyet'in ilanından sonra başlamak üzere siyasal muhalefete yaklaşımı, kullandığı kavram ve söylemler genel olarak sürekliliğini korur ve iktidar perspektifinden dönemin baskın söylemleri için de örnek teşkil eder. Onun siyasal muhalefete dair değerlendirmeleri, sonraki kuşaklar üzerinde de etkili olur. 1912-1950 yılları arasında iktidar ile mevcut organik bağı göz önünde bulundurulduğunda, siyasal muhalefete karşı yaklaşımını bu konumu da belirlemiştir. Yani hep iktidardadır ve iktidarın meşruiyetini sarstığını düşündüğü her siyasal muhalefete karşı tepki koymuştur.
İttihat ve Terakki Fırkası döneminden itibaren muhalefet olgusu, iktidar ile organik bağı olan Atay'ı rahatsız etmiş, dolayısıyla muhalefeti sürekli mercek altında tutmuştur. Muhalefet için hoşgörüsünün kırmızı çizgisi, İttihat ve Terakki Fırkası'nda da CHP'de de "meşruiyetin sarsılması" tehdididir. Ancak, tehlike algısının ve tehlikenin niteliğinin bizzat Atay tarafından belirlendiğine de dikkat etmek gerekir. Bu durumda doğal olarak tehlike tanımı sübjektif olmaktadır. II. Meşrutiyet döneminde İmparatorluğun geleceği konusundaki kaygısı, muhalefete karşı sergilediği tavır üzerinde etkilidir. Cumhuriyet döneminde ise, İmparatorluktan ulus devlete geçiş sürecinde yaşanan olumsuz deneyimler, rejimin geleceği noktasındaki kaygı ve hassasiyetler, yazarın muhalefet karşısındaki tavrı üzerinde çok etkili olmuştur.
II. Meşrutiyet Dönemi ve Hürriyet ve İtilaf Fırkası
II. Meşrutiyet döneminde İttihat ve Terakki Cemiyeti aleyhine gelişen siyasal muhalefet karşısında genç ve ateşli bir İttihatçı olan Falih Rıfkı Atay'ın değerlendirmeleri ve kullandığı kavramlar, ilerleyen yıllardaki muhalefete karşı sergileyeceği yaklaşımın da ilk örneği olarak karşımıza çıkar. İttihatçıları İmparatorluğun kurtuluşu için tek çare olarak görür. Muhale-fet bağlamında özellikle ilk kez 31 Mart Olayı ile sarsılır. İsyanı bir "karşı devrim" olarak değerlendirerek muhalefeti "ihanet içinde olmak, vefasızlık ve vatansever olmamakla" suçlar. Bu kavramlar, Atay yazınında ilerleyen yıllarda muhalefet bağlamında gündemdeki yerini koruyacak olan temel kavramlardır. Hatıralarında ise bu yıllardaki muhalefeti değerlendirirken "eski düzen yanlısı daha tutucu gruplar" açılamasını yapar.
kitap
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder