1. Kısım'da, evrim kuramının doğuşunu hikâye edeceğiz. Bunun için ilk önce Londra'daki meşhur Linne Derneği'nin bir toplantısına katılacağız (Bölüm I) ve sonrasında, bu toplantının iki kahramanına dünya yolculuklarında eşlik edeceğiz: Darwin'in Beagle gemisiyle devriâlemine (Bölüm II-IV) ve Wallace'ın Güney Amerika ve Güneydoğu Asya seyahatlerine katılacağız (Bölüm V-VII). Bu dünya yolculukları sırasında Darwin'in ve Wallace'ın gözlemlerinin ne olduğunu ve her iki kâşifin evrimsel düşünceye nasıl vardığını konu edeceğiz. Hatta iki ayrı bölümde, hikâyeyi Darwin'in (Bölüm II) ve Wallace'ın (Bölüm V) "ağzından" dinleyeceğiz. Bu ilk kısımda, evrim kuramını ana hatlarıyla tanımış olacağız. Ancak, karşımıza çıkan birçok kavramı, kitabın 2. Kısmı'nda daha kuramsal bir çatı altında toplayıp açıklayacağız.
2. Kısım'da, evrim kuramını günümüzün bakış açısıyla anlamaya çalışacağız. Bölüm I'de, paleontoloji ile biyocoğrafyanın evrime ilişkin göstergelerini sunacağız ve Bölüm II'de, evrim kuramının başlıca ögelerini ortaya koyup özetleyeceğiz. Bölüm III'te bir adım daha ileri gidip, bu sefer türleşme olayını modern evrim biyolojisinin ışığı altında ele alacağız. Bunun ardından Bölüm IV'te, evrimin günlük hayattaki önemini göstermeye çalışacağız. Böylece, evrimin yalnızca yaşamı ve doğal süreçleri anlamaya yönelik bir bilimsel kuram olmakla sınırlı kalmadığını, aynı zamanda insanın teknik ve teknolojik amaçla kullanabileceği bir olgu olduğunu örneklerle izah edeceğiz.
Kitap evrim kuramının kapsamlı bir tarihçesini sunmayı amaçlamıyor. Ancak "Darwin-Wallace öncesi ve sonrası evrim kuramı nasıl gelişmiştir?" konusuna kısaca değineceğiz. Okur, tarih içerikli bu malzemeyi, 1. ve 2. Kısımlar arasında ayrı bir bölüm olarak bulacaktır.
Evrimle ilgili birkaç ilginç konuyu, kitabın sonuna yerleştirilen eklerde topladık. Bu eklerde, jeolojik ve arkeolojik yaş belirleme yöntemlerini (Ek I), Darwin'e evrim kuramı hakkında yapılan eleştirileri (Ek II) ve göz, kanat gibi karmaşık ya da sıradışı özelliklere sahip olan organların nasıl evrimleşmiş olabileceğini (Ek III) sırasıyla ele alacağız.
Biyoloji de her bilim dalı gibi hatta diğer bilim dallarının da ötesinde kendi özgün dilini ve terminolojisini geliştirebilmiş bir disiplindir. Dolayısıyla, bu kitabı kaleme alırken, okuru yoracak teknik ayrıntılara inmekten olabildiğince kaçındık, ancak kitabı teknik terimlerden tümüyle arındırmak mümkün değil. Bu yüzden, kitapta sıkça kullanılan bazı teknik terimleri, kitabın sonunda yer alan bir mini sözlükte toplamanın, okura yardımcı olabileceğini düşündük. Bir diğer hususun daha altını çizmek isteriz: Pek çok konunun teknik ayrıntısına girmedik, çok farklı görüş açılarının yalnızca bir kısmına yer verebildik. Bu bilinçli seçimlerin, kitabın okunabilirliğini korumayı amaçladığını, özellikle uzman okurlarımıza hatırlatmak isteriz.
21. yüzyılda, dünyamızın hızla artan sorunlarına deva arayan insanoğlunun çalacağı ilk kapılardan biri, biyolojinin ve biyoteknolojilerin kapısı olacaktır. Ancak modern toplumlarda bu sorunların pek çoğu artık sadece bir araştırma grubunun ilgi alanına girmiyor ya da bir laboratuvar ortamına hapsedilemiyor. Aksine tüm insanlığı ilgilendiren bu sorunların geniş kitlelerin katkısıyla çözümlenmesi gereken meselelere dönüşmekte olduğunu görüyoruz. Bunun bir nedeni, örneğin çevre, nüfus, gıda ya da sağlık alanlarındaki sorunların çözümlenmesinde olduğu gibi, devletler tarafından alınan kararların ekonomileri derinden etkileyebilecek nitelikte olmasıdır. Çünkü burada vatandaşın "cüzdanı" söz konusudur. Bir diğer neden ise, yeni teknolojilerin –örneğin kök hücre teknolojileri ya da genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) kullanımı veya gelecekte insanı daha yakından ilgilendireceği düşünülen klonlama teknikleri– aynı zamanda etik sorgulamalara da yol açmalarıdır. Bu sorulara cevap aranan toplumlarda her vatandaşa, esas yasalarından birinin evrim olduğunu söyleyebileceğimiz biyoloji ve yaşam bilimleri konularında, çok temel seviyede dahi olsa, bilgilenmek ve seyirci kalmamak görevi düşer. Zaten Aydınlanma, sadece 18. yüzyıla mahsus bir olay olmayıp, sürekli tekrar düşünülüp yenilenmesi, güncelleştirilmesi ve ayakta tutulması gereken dinamik bir süreç değil midir? Bu kitap bu doğrultuda küçük de olsa bir katkıda bulunabilse, esas amacına ulaşmış olacaktır.
Sedat Ölçer - Evrim Serüveni, Ocak 2013, Metis Yayınları.
Bu alıntı tanıtım amacıyla yapılmıştır.
Bu kitabı KitapGalerisi'nden bu linke tıklayarak satın alabilirsiniz.
kitap
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder