Ekim/2013
Kitabın 30. ve 31. sayfalarından tanıtım amaçlı alıntı yapılmıştır.
Osmanlı askeri siyasetinin özüne girmeden önce, yöntem ve ilgili kavramlar hakkında birkaç söz söylemekte yarar var.
Benim açımdan, tüm karmaşık yöntem sorunu bir formüle değil, E. M. Forster'in söz ettiği, yazarın söylediği şeyi okura kabul ettirme gücüne dönüşür; ben de, Osmanlı yüzyıllarının bir bütün olarak özet bir görüntüsünü elde etmek ve toplumsal söylem içinden siyasalın özünü çıkartmak amacıyla böyle bir gücü kullanmak durumundayım. İnanıyorum ki, yalnızca böyle genellemeleri olayların tarifiyle birleştirmek olasıdır. Daha da önemlisi, tüm askerlerin siyasette olduğu durumu topyekûn betimlemek ve dolayısıyla da savları kanıtlamak yalnızca böyle olanaklı olur.
Seçilen yöntemi desteklemek üzere, bu araştırmada belli terimleri tutarlı bir şekilde kullanmayı deneyeceğim; biçim, dürtü, denetim ve siyasallaşma gibi Osmanlı askerinin bilinçli siyasal eylemleriyle ilgili terimler bunlar. Kısaca, bu eylemlerin biçimleri, bunları etkileyen esas dürtüler, bunların denetimi ve en temel olarak da bunların özü ele alınacak. Benim özerk kavramlarımı temsil eden tüm bu terimler, umarım ki bu kitaptaki farklı malzemeyi düzenli bir şekle sokacaktır, Notlarımdaki terimleri, doğal akışında ortaya çıktıkça, gerekli açıklamalar ve tanımlarla birlikte, esas olarak savlarımı ve okuyucunun dikkatini gerçeklere odaklamak amacıyla, metne katacağım. Bunu yaparken de Humpty-Dumpty gibi "duvarın üzerindeki Türk gibi bacak bacak üzerine atarak" değil ama gene Humpty-Dumpty gibi, "bir sözcüğü kullandığımda... ne eksik ne fazla, kastettiğim anlamda kullanılmak" üzere davranacağınım. Üstelik sözcükleri heyecan yaratmak için değil, işaret etmek için kullanacağım çünkü mantıksal anlamlarının yerine örtülü taşkınlıklar koymak istemiyorum. Yani, tarihsel gerçekleri kendi siyasal coşkularımın bozucu ortamından geçirmek istemiyorum; çünkü böyle davranmak, desteklerini geçmiş üzerine ifadelerden aldıklarım gördüğüm için, genel önermelerimin doğruluğunu sıfırlamak anlamına gelir.
Böylesi bir bağlantıyı vurgulamak, siyaset için tarihin rehberliğini kabul etmek demektir. İkisi arasındaki ahenk, Önerdiğim kapsam ve terimler üzerindeki tartışmalarımı gerçeklere dayalı ayrıntılar üzerine anlaşmazlıklara dönüştürmeyi başarabilirsem kusursuz olacaktır, Gerçekten de, bu konularda yanılabilme hakkımı kabul ediyor ve her türlü yapıcı eleştiriyi bekliyorum.
Yöntem hakkında, okurun dikkatini bu yöntemin ileriki kısımlardaki Türkiye'deki modern Türkler için çok önemli kısımlar- uygulanışına çekmekten başka söylenecek bir şey kalmadı. Ama danasını da söyleyeceğim: Osmanlı askeri siyasetinin siyaseti imparatorluğun halklarında hep vardı çünkü önceli olan (genellikle Bizans İmparatorluğu diye bilinen) Doğu Roma İmparatorluğu gibi ve çağdaşı Britanya İmparatorluğu'ndan farklı olarak, imparatorluk devletti; temelde Türk asıllı, tanım gereği hanedan, açıkça İslami ve bunlara uygun olarak, "evrenselci" türde bir devlet. Kurumlarının her biri, belirli imparatorluk gereksinimlerine göre düzenlenmişti: esas olarak, fetih yoluyla genişleme, güce dayalı yönetim, kudreti hakka dönüştürmeyle ilgili gereksinimler. Bu, her şeyin üzerinde, ordunun mutlak güce sahip olduğu, istikrarlı, tutucu bir birlik gerektiriyordu. Bunun sonucu olarak, fetihler sona erdikten, imparatorluk gücü azaldıktan ve devletin, I. Dünya Savaşı'ndaki ezici yenilgisinin ardından uçup gitmesinden çok sonra bile askeri siyasetin yankıları önemini koruyordu. Ve tüm bu olanlara karşın, sayıları ve nitelikleri azalmış da olsa, imparator luğun tüm subayları savaş alanında etkisiz kalmamıştı. Savaş alanında sağ kalanların hepsi de, siyaset etkinliğinin dışında kalmamıştı; çoğu siyasetin dışında kaldı ama bazıları kalmadı.
kitap
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder