Hayali Kahramanlar Hakiki Erkekler

Hayali Kahramanlar Hakiki Erkekler

Hayali Kahramanlar Hakiki Erkekler, H. Bahadır Türk | İletişim Yayınları, Popüler Kültür /İnceleme, 248 sayfa, 9789750512292, Ağustos 2013.

Hayali Kahramanlar Hakiki Erkekler, neredeyse yarım asır öncesinin bilinen, okunan ve satan popüler anlatılarına, onların erkeklik hallerine odaklanıyor. Altmışlı yılların Bahadır, Tolga, Tarkan gibi tarihî çizgi romanlarını ve sahiden alelacayip bir fenomen olan sado-erotik fotoroman Killing’i anlatıyor. Az bulunur bir popüler kültür tarihi incelemesi.

"Hiper-Maskülinite ve Çizgi Roman": Bahadır Örneği

"Senin gibi bir oğlum olduğu için utanıyorum. Gül bahçelerinde gezersin, güzel konuşursun, şiir söylersin, saz çalarsın... Dişi mi erkek mi olduğun belli değil."

- Natuk Baytan, Hakanlar Çarpışıyor, 1977

Umbert Eco, "Süpermen Miti" üzerinde düşündüğü yazısına şu cümlelerle başlar: "Örnekleri Herkül'den Siegfried'e, Roland'dan Pantagruel'e, oradan da Peter Pan'a kadar uzanan, sıradan insana oranla üstün güçlere sahip kahraman, popüler imgelemin değişmez parçalarından biri olagelmiştir. Sözkonusu kahramanın meziyetleri çoğunlukla insanileştirilmiştir; gücü, doğaüstü olmaktan ziyade -dirayet, çeviklik, dövüş yeteneği ve hatta mantık kabiliyeti ve Sherlock Holmes'e özgü gözlem gücü gibi- doğal yeteneklerle dayanır." Eco'nun bu girişine Harry Brod'dan yardım alarak şunu ekleyebiliriz belki: Bu haliyle çizgi roman süper-kahramanlarının bir işlevi de "erkeklik ikonları" yaratmaktır. Bu çalışmada amacım Eco ve Brod'un çizdiği çerçeveden hareketle bu türden bir işleve örnek olabileceğini düşündüğüm Bahadır'ın 30 Kasım 1965 - 23 Kasım 1967 tarihleri arasında yayımlanmış maceraları özelinde temsil edilen erkeklik kurgusunun genel özelliklerini tartışmak ve bu tartışma üzerinden bir çizgi roman kahramanının ve dergisinin kendi serüvenine dair anlamlı bir çerçeve çizmeye çalışmak olacak. Bu doğrultuda öncelikle bir çizgi roman dergisi olarak Bahadır'ın kimi şekilsel özelliklerine değinilecek, ardından bir kahraman olarak Bahadır'ın hipermaskülen karakteristiği üzerinde durulacak. Bunu takiben Türk kimliği ve yabancı figürü üzerinden Bahadır'ın nasıl konumlandırılabileceğiyle ilgili birkaç şey söylemeye çalışacağım.

Bahadır'a genel bir bakış: Bazı şekilsel özellikler

"Büyük boy formatıyla (...) öncülü Karaoğlan'ı izleyen bir çizgi roman dergisi olan" Bahadır'ın sahibi ve yazı işleri müdürü Burhaneddin Şener'dir. Dergi Burhan Yayınevi etiketiyle, 30 Kasım 1965 tarihinde çıkmaya başlamıştır ve bu haliyle, "tarihî çizgi romanların kendi dergilerini oluşturacak kadar popülerleştiği bir dönemin", yani altmışlı yılların bir ürünüdür. Bahadır, dış görünüşüyle de hikâyelerinin genel yapısı itibariyle de kendinden önce yayımlanmaya başlayan Karaoğlan'ı anımsatır, onun popülerliğinin yarattığı atmosferin, tarihî kahraman furyasının bir mahsulüdür ve "sanatsal kaygılar"dan ziyade bu genel atmosferin ve furyanın sağlayacağı muhtemel ticari kazançların peşinden gitme çabasının bir sonucudur.

Levent Cantek de "Karaoğlan 1963'te dergi olarak çıkınca" mevcut ilginin "neredeyse bir patlamaya dönüştüğünü" ve benzerlerinin çıkmaya başladığını söylerken, bu benzer çalışmalar arasında en önemlilerinin dergi olarak çıkan Akbulut Kaan (1964) ve Bahadır (1965) olduğunu, gazetelerde ise Cumhuriyet'te çıkan Malkoçoğlu (1965) ve Hürriyet'te çıkan Tarkan'ın (1967) ilk akla gelen isimler arasında yer aldığını belirtir. Yine Cantek, daha spesifik bir tarih aralığı vererek, 1964 Şubat-1967 Ağustos ayı arasındaki 186 sayılık seriyi Karaoğlan'ın en verimli yılları olarak değerlendirir. Suat Yalaz, Karaoğlan'ın dergiye dönüştükten sonra haftada 25 bin adet sattığını ve o zamanlar Hürriyet gazetesinin bile tirajının 75 bin olduğunu hatırlatırken, Cantek ise Hürriyet'in o dönemde 400-450 bin, en çok satan haftalık dergiler olan Fotoroman ve Hayat-Resimli Roman adlı fotoroman dergilerinin ise yüz elli binin üstünde sattığını kaydederek Yalaz'ın yorumundaki abartı payına dikkat çeker.

---

Bu alıntı tanıtım amaçlı yapılmıştır.

Bu kitabı KitapGalerisi'nden bu linke tıklayarak satın alabilirsiniz.

kitap

KitapGalerisi Facebook / KitapGalerisi Twitter